Signalen herkennen

Welke signalen uit het bijgaande document herken jij bij jezelf, of misschien wel bij je naaste?

Lichamelijke en mentale signalen; hoe kan je het herkennen?

De uitputting begint vaak met moe thuiskomen, geen zin hebben om naar het werk te gaan, sneller geïrriteerd zijn, moeite met concentreren en vergeetachtigheid. Je wordt sneller emotioneel of somber. Ook een afgenomen gevoel van competentie (capabel zijn) gaat hier vaak mee samen.

Lichamelijke gevolgen

Bij stress versnellen bepaalde lichamelijke reacties om het lichaam in een staat van paraatheid te brengen. Je lichaam krijgt het signaal dat er een “noodsituatie” is, je wordt meer alert en onder andere de ademhaling en hartslag versnellen. Hierdoor kun je sneller en beter handelen. Zogenaamde stresshormonen, namelijk (nor)adrenaline en cortisol, zorgen voor deze staat van paraatheid. Zo maakt adrenaline dat je snel in actie komt en zorgt cortisol ervoor dat er energie in je lichaam vrij komt. Door deze stresshormonen voel je geen vermoeidheid en ben je in staat om door te gaan. Bij een daadwerkelijke gevaarsituatie is dit functioneel; het maakt dat je in staat bent om snel te handelen en niet stilstaat bij lichamelijke ongemakken (je voelt bijvoorbeeld pijn minder goed) Dit zorgt voor een grotere overlevingskans.

Bij langdurige stress reageert je lichaam hetzelfde als in een noodsituatie, echter niet voor een kort moment maar voor een lange periode; je verbruikt continu veel energie zonder dat je rust neemt. Je lichaam en geest krijgen dus geen tijd om te herstellen en de energievoorraad wordt niet aangevuld.

Het kost steeds meer moeite om dezelfde inspanning te kunnen blijven leveren, alsof je moet optrekken in de derde versnelling. Daarnaast is een langdurig verhoogd cortisolniveau schadelijk voor het immuunsysteem (je wordt sneller ziek) en het geheugen (de hippocampus, een deel van de hersenen krimpt). Voorts hebben langdurige stress en roofbouw sterk nadelige effecten op het hart- en vaatstelsel en de spijsvertering. Letterlijk roofbouw dus. Overbelasting door langdurige stress heeft een direct effect op het lichaam en geest en kan tot blijvende beperking/schade leiden.